Hiện nay, xe số tự động với sự tiện lợi cùng thao tác dễ dàng đối với người sử dụng đang được mọi người ưa chuộng hơn hẳn so với các xe số sàn, đặc biệt là đối với người mới học lái. Bài viết này, Nghiện car sẽ cung cấp thông tin cần số xe tự động đầy đủ nhất để giúp bạn luôn tự tin và an toàn trên mọi cung đường.
Xe số tự động là gì?
Xe số tự động là xe có số được điều chỉnh hoàn toàn tự động, người lái xe không cần điều chỉnh tăng giảm số bằng tay (hay còn gọi là AT: Auto Transmission), chỉ cần quan tâm về tiến, lùi hoặc dừng lại.
Hệ thống xe sẽ tự động tăng giảm số phù hợp với tài xế cũng như tốc độ tương ứng khi xe chạy. Thậm chí có thể không hoàn toàn nhận biết được khi xe chuyển số, nhưng khi tăng tốc và cảm thấy xe hơi nhảy một chút, đó là xe đang chuyển số.
Ưu điểm
- Dễ sử dụng hơn: Rõ ràng có thể thấy thao tác điều khiển xe số tự động đơn giản và dễ dàng hơn rất nhiều. Xe số tự động vốn dĩ không có gì khó khăn trong việc chuyển số, người lái không cần điều khiển ly hợp, chỉ cần đạp ga và chạy. Cũng không cần quan tâm nhiều đến vấn đề chuyển số sao cho phù hợp với tốc độ và điều kiện đường sá, bởi mọi việc đã được tự động hoá. Chính vì vậy, người lái mất ít thời gian hơn để tìm hiểu cách sử dụng.
- Ít sử dụng thao tác tay: Hầu hết những người mới lái xe đều được dạy rằng cách lái xe an toàn nhất là luôn luôn giữ chắc cả hai tay trên vô lăng. Điều này có thể thực hiện được khi điều khiển xe hộp số tự động nhưng không thể thực hiện được với hộp số sàn
- Thoải mái khi di chuyển địa hình đồi núi: Nếu bạn là một người mới lái xe, việc điều khiển xe lên núi hoặc xuống dốc khi dùng số sàn là khá khó khăn, đặc biệt nếu bạn đang dừng ở một điểm ngang dốc. Thì hộp số tự động sẽ giải quyết tất cả vấn đề này, cho phép người sử dụng xe thoải mái khi điều khiển.
- Giảm đáng kể nguy cơ chết máy giữa đường: Điều mà người lái mới khá bối rối và khó xử lý khi vô tình dừng xe ngay khi đèn giao thông chuyển sang dừng. Xe hộp số tự động sẽ giải quyết những rắc rồi này.
- Dễ sử dụng khi điều khiển xe trong đô thị: Đối với xe sử dụng số sàn thì việc điều khiển xe trong thành phố giờ cao điểm có thể là một nỗi ám ảnh đối với người mới lái, khởi động và dừng xe liên tục trở thành một công việc khó khăn. Hộp số tự động sẽ cho phép người lái di chuyển qua vùng giao thông đông đúc với những thao tác đơn giản hơn nhiều.
Nhược điểm
- Vận hành an toàn: Nhìn về tổng thể thì xe số tự động có thể ít an toàn hơn so với số sàn vì sự “nhàm chán” khi lái xe dẫn đến dễ mất tập trung. Khi lái xe số sàn, người lái phải sử dụng đến cả hai chân, chân trái điều khiển bàn đạp côn, chân phải điều khiển bàn đạp phanh và ga, tay thao tác cần số để chuyển số phù hợp với từng tốc độ và điều kiện vận hành khác nhau. Nên lái xe sàn sẽ đòi hỏi người lái tập trung nhiều hơn do phải thao tác nhiều.
- Chi phí đắt: Giá bán xe số tự động thường có giá cao hơn đối với xe số sàn. Do cấu tạo phức tạp hơn nên việc sửa chữa, bảo dưỡng xe hộp số tự động sẽ tốn nhiều chi phí hơn so với xe số sàn.
- Tiêu tốn nhiên liệu: Do được lập trình tự động nên xem thường chuyển cấp số sớm hơn so với người lái chủ động, khiến tua máy cao dẫn đến lượng nhiên liệu bị đốt cháy nhiều hơn.
Ký hiệu trên cần số ô tô tự động
Mỗi hãng xe ô tô thường có cách thiết kế ký hiệu trên cần số ô tô khác nhau. Tuy nhiên đại đa số những xe hộp số tự động đều có các ký hiệu cơ bản sau:
- P: Đậu xe (Parking)
- R: Lùi xe (Reverse)
- N: Trạng thái tự do (Neutral) hay O, số “Mo”
- D: Số tiến (Drive)
Ngoài ra một số loại còn có thêm số S, M hoặc B, L,… Những vị trí này cho phép người lái thoải mái lựa chọn cấp số để hoạt động hoặc giữ xe duy trì ở cấp số thấp
Một số loại cần số xe tự động khác trên thị trường hiện nay:
Dạng cần gạt: Đây là dạng thiết kế phổ biến nhất tại Việt Nam cũng như trên thế giới, sử dụng công nghệ tự chuyển số mà đa số các hãng xe ngày nay vẫn dùng. Cần số dạng này được bố trí tại vị trí trung tâm giữa ghế lái, ghế phụ và cạnh bảng điều khiển.
Có hai loại cần gạt: loại mà người lái khi chuyển số dùng tay bóp lẫy cố định trên cần số sao cho lẫy thụt vào là có thể di chuyển cần số đến vị trí mong muốn là loại cơ, loại thứ hai là cần số gạt điện tử với thao tác dễ dàng hơn chỉ bằng một chạm đẩy lên hoặc xuống theo nhu cầu.
Dạng núm xoay: Là loại thường gặp trên các mẫu xe sang Land Rover, Jaguar, KIA Sorento 2021 phiên bản cao do sự thẩm mỹ, cao cấp mà nó mang lại. Núm xoay sẽ tự động trồi lên khi nổ máy và hạ xuống phẳng với nền khi tắt máy. Khi điều khiển chỉ cần xoay núm số theo cấp số mong muốn điều khiển.
Dạng nút bấm: Loại này có thiết kế đơn giản, trực quan dễ thao tác cũng như tiết kiệm không gian. Các nút bấm có thiết kế với kích thước và hình dạng khác nhau được sắp xếp từ trên xuống dưới giúp người điều khiển có thể thao tác ngay cả khi không cần nhìn xuống cần số.
Dạng cần lẫy gạt sau vô lăng: Đây cũng là loại thường gặp trên các dòng xe thể thao và xe sang, điển hình nhất là mẫu xe của Mercedes-Benz. Vị trí cần số được đặt ngay sau vô lăng, người lái có thể dễ dàng thao tác bằng cách “gảy” hoặc bấm nhẹ vào cần số này
Ký hiệu trên cần số ô tô số sàn
Tùy theo hãng xe mà cơ cấu sang số sẽ khác nhau, trên cần ô tô số sàn đều có in sơ đồ cơ cấu sang số nên chỉ cần chú ý và làm quen một chút là hầu như có thể đi tất cả các loại xe số sàn. Trên cơ bản, cần số sàn có cấu trúc như sau:
- Số trung gian: Số 0, hay còn gọi là số “Mo”
- Cần số tiến: 1,2,3,4,5,..
- Số lùi: R (Reverse)
Cách vào số xe ô tô tự động đúng cách
Khác với vào số xe ô tô hộp số sàn cần phải đạp côn hay chọn số phức tạp thì cách vào số xe ô tô tự động đơn giản hơn rất nhiều. Người lái cần nắm rõ những điều cơ bản sau:
- Số N – số Mo (số 0): Đây là số ở chế độ ngắt kết nối giữa động cơ và hộp số. Lúc này xe sẽ ở trạng thái hoàn toàn tự do và thường được sử dụng khi cần đẩy xe hoặc kéo xe.
- Cách về số N khi đang chạy xe: Về số N khi xe đang chạy có thể nói là một thao tác rất nguy hiểm, vì có thể nhầm lẫn dẫn đến việc kéo đến vị trí R hoặc P. Chưa kể đến việc kéo về N khi xe đang chạy sẽ gây nên sự thay đổi liên tục chu trình hoạt động trong hộp số dẫn đến giảm tuổi thọ hộp số xe.
- Về số N khi dừng đèn đỏ: Khi dừng đèn đỏ người lái xe chuyển về số N và kéo phanh tay để đảm bảo an toàn. Tuy nhiên tùy vào người lái có thể linh hoạt để thay đổi số tùy vào từng hoàn cảnh có thể để số D kết hợp với đạp chân phanh.
- Về số N khi xuống dốc: Việc về N khi xuống dốc theo suy nghĩ của một vài người thì có thể giúp xe tiết kiệm xăng, nhưng nó lại tiềm ẩn một nguy hiểm rất lớn, khi về số N xe sẽ di chuyển theo quán tính xuống dốc, lúc này xe không thể phanh bằng động cơ và người lái chỉ có thể kiểm soát bằng cách đạp chân phanh liên tục, trong trường hợp xấu nhất nếu hỏng phanh thì rất dễ xảy ra tai nạn. Vậy nên không cần thiết phải về số N khi xuống dốc.
- Về số N trước khi về số P: Về số N trước sau đó kéo phanh tay và về số P chính là thao tác chuẩn đổ xe để đảm bảo an toàn. Nếu người lái xe về số P rồi kéo phanh tay khi xe chưa dừng hẳn sẽ khiến xe bị dằn mạnh và nếu thường xuyên thao tác như vậy sẽ dẫn đến ảnh hưởng đến hộp số xe.
- Số D1, D2, D3: Với các cung đường khó, gập ghềnh hay dễ sụt lún, các chế độ lái D1, D2, D3 giúp tăng mô-men xoắn, hỗ trợ xe tăng tốc độ. Khi đi vào đường sụt lún hoặc lên dốc xe cần một lực kéo lớn và ngược lại khi xuống dốc xe sẽ có xu hướng lao nhanh theo quán tính, lúc này cần lực để hãm và giảm tải cho phanh thì chế độ lái D1, D2, D3 sẽ giải quyết bài toán này. Phụ thuộc vào mỗi địa hình, mỗi hoàn cảnh mà người lái xe sẽ dò số D1, D2 hay D3. Để tìm dò số, tài xế chỉ cần chuyển cần số về D1, D2 hoặc D3, nếu số nào mà xe vẫn giữ tốc độ chậm bình thường không cần rà phanh thì đó là số phù hợp. Lực hãm sẽ tăng dần từ D3 đến D1.
- Cách vào số xe ô tô tự động: Số tay Manual (M): Hiện nay trên các dòng xe số tự động vẫn đang được trang bị chế độ chuyển số tay M – Manual thường có ký hiệu M+ M-. Người lái sẽ dùng số tay trong trường hợp muốn kiểm soát khi cần tăng tốc, xuống dốc. Tuy nhiên, với những ai chưa có nhiều kinh nghiệm thì cần hạn chế sử dụng số tay. Lý do là bởi khi dùng số tay xe sẽ không tự động chuyển số khi tăng tốc.
Một số lưu ý trong cách vào số xe ô tô tự động
Để đảm bảo cho việc lái xe an toàn, người lái xe cần chú ý các điểm khi lái xe số tự động:
- Thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng xe, nếu phát hiện hệ thống vận hành của xe bị lỗi thì hệ thống đèn báo lỗi ký hiệu hộp số ô tô ở cụm đồng hồ sau vô lăng sẽ sáng. Lúc đó người lái xe phải mang xe ra cơ sở sửa xe để sửa chữa đảm bảo vận hành an toàn.
- Thay dầu số định kỳ và thường xuyên kiểm tra để xe hoạt động êm ái.
- Khi lái xe số tự động, người lái xe cần luyện tập nhiều để thành thạo chân phanh trong quá trình vận hành. Khi nhả chân ga xe số sẽ có xu hướng giữ tốc độ, thậm chí là tăng tốc khi xe xuống dốc. Nên nếu đang di chuyển ổn định, không cần tăng tốc thì tài xế nên rà chân phải ở chân phanh đề phòng những tình huống bất trắc có thể xử lý kịp thời.
- Tài xế nên tập thực hành nhuần nhuyễn các thao tác lái xe như đánh vô lăng, điều chỉnh về số trước khi sử dụng.
- Không nên để các vật dụng dưới chân phanh và chân ga tạo vị trí ghế lái, vì các món đồ này có thể vô ý lăn vào chân ga, chân phanh rất dễ gây nguy hiểm cho người điều khiển xe.
Trên đây là những thông tin cơ bản về xe số tự động. Nghiện Car hy vọng qua bài viết này sẽ giúp một phần nào đó cho người mới lái có thêm kiến thức để trang bị cho bản thân, giúp họ có được những trải nghiệm an toàn hơn khi tham gia giao thông.
