Hệ thống điều khiển hành trình – Cruise Control là chức năng duy trì tốc độ lái xe tại một tốc độ lái cố định theo cài đặt của người dùng. Chức năng này cực kỳ hữu dụng trong trường hợp lái xe đường trường, đường cao tốc, mật độ phương tiện thấp.
Mặc dù là tính năng hữu ích nhưng không phải ai cũng biết đến và biết cách sử dụng Cruise Control đúng cách. Do đó, Nghiencar sẽ hỗ trợ người dùng khai thác tốt tính năng hữu ích này.
Cruise Control là gì?
Đây là hệ thống điều khiển hành trình có tên gọi đầy đủ là Cruise Control System (CCS). Hệ thống này được lắp đặt trên xe ô tô nhằm thực hiện điều chỉnh các thiết bị điện tử trên xe trong quá trình xe hoạt động. Cụ thể hơn, Cruise Control điều khiển các góc mở của hệ thống ga, đảm bảo được phương tiện luôn vận hành theo vận tốc mà người dùng thiết lập từ trước.
Chính vì thế khi hệ thống được kích hoạt sẽ giúp người điều khiển lái xe an toàn. Đồng thời, hỗ trợ duy trì tốc độ mà người lái cài đặt sẵn mà người lái không cần phải đạp chân ga.
Điều đáng nói là hiện nay tất cả các loại xe hơi đời mới đều trang bị hệ thống kiểm soát hành trình này
Hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng Adaptive Cruise Control là gì?
Adaptive Cruise Control(ACC) là hệ thống kiểm soát hành trình tiên tiến, không chỉ duy trì tốc độ lái xe được cài đặt trước mà còn có thể giảm hay tăng tốc độ dựa trên tốc độ lưu thông phía trước.
ACC ngoài ra còn được gọi là kiểm soát hành trình chủ động, kiểm soát hành trình Radar, kiểm soát lưu lượng hành trình tự động và kiểm soát hành trình thông minh.
Hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng không hoạt động một cách độc lập mà kết nối với nhiều hệ thống khác như hệ thống điều khiển động cơ, cân bằng điện tử… Adaptive Cruise Control gồm các bộ phận chính như cảm biến khoảng cách (radar hoặc camera ô tô), cảm biến tốc độ, bộ điều khiển trung tâm (CCM)…
Phân loại và chức năng của hệ thống Cruise Control
Cruise Control có cấu tạo 3 bộ phận chính, bao gồm:
- Bộ cảm biến tốc độ xe.
- Bộ điều khiển xe.
- Hệ thống cơ cấu chấp hành.
Trong đó, mỗi bộ phận đều có những chức năng và nhiệm vụ khác nhau:
Bộ cảm biến tốc độ xe
Là 1 bộ phận nằm trong hệ thống phanh điện tử, có chức năng đo lường tốc độ di chuyển của phương tiện. Cảm biến tốc đo tốc độ thuộc dòng cảm biến Hall.
Cụ thể, khi tốc độ hoạt động của xe đột ngột thay đổi, hệ thống sẽ phát ra tín hiệu. Đồng thời, tạo ra dòng điện giúp người điều khiển kiểm soát được hướng lái, hạn chế sự văng trượt.
Bộ điều khiển xe
Hệ thống này còn có tên gọi là Electronic Control Unit (ECU). Đây chính là bộ tổ hợp vi mạch điện tử và bộ phận phụ được dùng để nhận biết tín hiệu, cũng như lưu trữ thông tin, tính toán, và gửi đi các tín hiệu thích hợp, cuối cùng là quyết định chức năng làm việc của xe sao cho hợp lý và hiệu quả nhất trong các tình huống khác nhau.
Hệ thống cơ cấu chấp hành
Hệ thống có nhiệm vụ đặc biệt như: Xác định vị trí, khởi động hoặc dừng gấp, hỗ trợ chuyển động nhất quán. Tuy nhiên, hệ thống này cần phải được bảo dưỡng trong thời gian quy định để đảm bảo hoạt động.
Vai trò và nguyên lý hoạt động của hệ thống Cruise Control
Để hiểu hơn rõ vì hệ thống và biết được Cruise Control có thực sự hữu ích không. Dưới đây là những vai trò và nguyên lý hoạt động của thiết bị này mà bạn có thể tham khảo qua:
Vai trò của hệ thống
Cruise Control là hệ thống thống điều khiển hỗ trợ người lái tiên tiến nhất được thiết lập trên các mẫu xe hạng sang. Cruise Control System có những chức năng đặc biệt nhằm hỗ trợ người lái như:
- Hỗ trợ người điều khiển xe lái xe an toàn và thoải mái nhất khi tham gia giao thông, đặc biệt là trên các tuyến đường cao tốc, đường trường…
- Với khả năng duy trì vận tốc mở mức nhất định, người lái sẽ thảnh thơi hơn vì không phải giữ chân ga liên tục trong đoạn đường dài.
- Ngoài ra, một điều ít ai biết đến là nếu sử dụng hệ thống kiểm soát hành trình một cách thường xuyên, đều đặn sẽ giúp người lái tiết kiệm được nhiên liệu vận hành. Bởi, hệ thống luôn được duy trình ở một vấn tốc cố định, do dó lượng nhiên liệu cũng được đảm bảo ít hao tổn.
- Chưa hết, một số dòng xe còn trang bị tính năng Adaptive Cruise Control – Hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng. Cho phép hệ thống ECU tính toán dữ liệu, gồm: Khoảng cách giữa các phương tiện tham gia giao thông; tự động giảm tốc theo tốc độ xe trước và tăng ga khi đường thoáng một cách an toàn và tiện ích.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống
Như đã đề cập đến, Cruise Control được cấu tạo từ 3 bộ phận chính có nhiệm vụ hỗ trợ người dùng lái xe an toàn. Theo đó, nguyên lý hoạt động của hệ thống được lập trình:
Khi người khởi động hệ thống điều khiển hành trình, bộ cảm biến sẽ truyền tín hiệu về bộ điều khiển. Tiếp đó, bộ điều khiển sẽ truyền lệnh đến van chân không, tại đây van sẽ kết nối trực tiếp với bướm ga.
Đặc biệt, van chân không sẽ điều khiển bộ mở bướm ga phù hợp. Vì thế mà xe sẽ tự động duy trì tốc độ được cài đặt – Người lái có thể bỏ chân ra khỏi bàn đạp ga.
Ưu và nhược điểm của hệ thống Cruise Control
Mặc dù là hệ thống được đánh giá cao về mặt tiện ích như Cruise Control vẫn có những điểm tốt và điểm hạn chế riêng, cụ thể như:
Ưu điểm
Ưu điểm của hệ điều này này chính là vai trò hoạt động của nó. Nhìn chung, lợi thế của Cruise Control chính là:
- Hỗ trợ người lái giảm sự mệt mỏi khi lái xe đường dài.
- Giúp xe tiết kiệm nhiên liệu đáng kể cho xe.
- Hỗ trợ người dùng tránh được lỗi vi phạm tốc độ.
Nhược điểm
Bên cạnh những ưu điểm tuyệt vời, thì hệ thống vẫn còn 1 số nhược điểm chưa được lòng người dùng.
- Trên những đoạn trơn trượt xe thường dễ bị trượt, vì không có sự điều khiển của người lái.
- Chỉ phù hợp sử dụng trên những tuyến đường cao tốc, ít xe.
- Chưa phù hợp với người tay lái yếu, chưa có kinh nghiệm ứng biến trong các tình huống bất chợt.
- Không bao gồm với hệ thống cảnh báo nguy hiểm.
Cách sử dụng Cruise Control/Adaptive Cruise Control
Vị trí nút Cruise Control
Tùy vào thiết kế của các nhà sản xuất mà bị trí nút Cruise Control của mỗi xe sẽ khác nhau. Tuy nhiên đa phần thì nút điều khiển Cruise Control thường được bố trí trên vô lăng, cần gạt phía sau vô lăng hoặc trên bảng taplo.
Ký hiệu nút Cruise Control
Các nút điều khiển Cruise Control có ký hiệu như sau:
- ON hoặc Cruise Control: Bật Cruise Control
- OFF: Tắt Cruise Control
- RES: Kích hoạt lại sau khi tạm dừng
- Cancel: Tạm dừng
- SET: Cài đặt tốc độ
- SET+/SET-: Tăng/giảm tốc độ đã cài đặt
Hướng dẫn sử dụng Cruise Control
Bật Cruise Control: Nhấn nút ON hoặc nút Cruise Control để bật hệ thống Cruise Control. Khi Cruise Control được kích hoạt thì đèn báo Cruise Control trên bảng đồng hồ sau vô lăng sẽ được bật sáng.
Cài đặt tốc độ: Sau khi bật Cruise Control, bạn tiến hành tăng/giảm ga về tốc độ mong muốn duy trì, sau đó nhấn SET. Lúc này hệ thống sẽ ghi nhớ, duy trì xe ở tốc độ này và người lái có thể bỏ chân ra khỏi bàn đạp ga.
Tăng/giảm tốc độ: Khi Cruise Control đang hoạt động bạn có thể điều chỉnh tăng/giảm tốc độ bằng nút SET+/SET- tùy theo nhu cầu của mình. Mỗi bước tăng giảm thường là 5 km/h.
Tạm dừng Cruise Control: tạm dừng Cruise Control sẽ có nhiều cách để bạn thực hiện như:
- Nhấn nút Cancel trên bảng điều khiển Cruise Control.
- Đạp phanh – Khi đạp phanh, Cruise Control sẽ tự động ngừng can thiệp.
- Đạp chân côn – Đối với xe hộp số sàn, khi đạp chân côn Cruise Control sẽ tự động ngừng can thiệp.
Kích hoạt lại sau khi tạm dừng: Nếu muốn kích hoạt lại Cruise Control sau khi tạm dừng bạn nhấn RES.
Tắt Cruise Control: để tắt Cruise Control bạn chỉ cần nhấn OFF
Hướng dẫn sử dụng Adaptive Cruise Control
Cách bật tính năng Adaptive Cruise Control tương tự như Cruise Control. Điểm khác là Adaptive Cruise Control có thêm cài đặt khoảng cách. Cụ thể, người lái có thể cài đặt khoảng cách tối thiểu với phương tiện di chuyển phía trước.
Ban đầu cần kích hoạt tính năng ga tự động (Cruise Control) ở tốc độ trên 40km/h sau đó muốn bám theo xe phía trước ta bấm nút có biểu tượng xe ô tô có 3 vạch như trên hình để kích hoạt tính năng ACC, như vậy xe sẽ bám theo xe phía trước với cùng tốc độ và giữ khoảng cách theo ta mong muốn. Có 3 mức giữ khoảng cách là 3 vạch (tương đương trên 80m); 2 vạch (trên 60m); 1 vạch (trên 30m).
Nguyên nhân Cruise Control bị lỗi không hoạt động
Được thiết để làm giảm căng thẳng và mệt mỏi cho người dùng trên hành trình dài. Nhưng nếu hệ thống hoạt động không đúng thì nó sẽ trở nên nguy hiểm cho người ngồi trên xe và những phương tiện khác tham gia giao thông.
Chính vì thế, để tránh những tình huống đáng tiếc xảy ra bạn nên nắm chắc các nguyên nhân khiến hệ thống bị lỗi. Một số lý do kể đến:
- Công tắc đèn phanh: Hệ thống điều khiển hành trình bị hủy do công tắc đèn phanh bị hủy.
- Đèn phanh bị cháy khiến hệ thống bị vô hiệu hóa.
- Cầu chì và Rơle: 2 bộ phận này dùng để bảo vệ điện mạch, nếu bị đứt hoặc lỗi thfi hệ thống sẽ ngưng hoạt động.
- Cáp xoắn ốc bị lỗi.
- Công tắc điều khiển bị mòn, mất tín hiệu.
- Kiểm tra đèn check động cơ không bị vô hiệu hóa.
- Rò rỉ chân không.
- Cảm biến tốc độ xe: Nếu tín hiệu đó bị mất không thể phát hiện tốc độ xe, dẫn đến vô hiệu hệ thống hóa kiểm soát hành trình.
- Sự cố về điện
Cách sử dụng hệ thống Cruise Control như thế nào?
Mặc dù tính năng này không còn quá xa lạ với mọi người, nhưng vì chưa được chú ý đến nên nhiều người chưa biết cách sử dụng hệ thống kiểm soát hành trình sao cho đúng. Theo đó, tùy theo thiết kế của nhà sản xuất mà vị trí nút điều khiển sẽ được bố trí ở những nơi khác nhau.
Nhưng thông thường nút điều khiển này sẽ được bố trí trên vô lăng, trên cần gạt phía sau vô lăng hoặc trên bảng taplo. Đặc biệt, khi tìm được nút lệnh bạn sẽ nhìn thấy các lệnh như:
- ON hoặc Cruise Control : Bật
- OFF : Tắt
- SET : Cài đặt tốc độ
- SET +/- : Tăng/ giảm tốc độ.
- RES: Kích hoạt lại sau khi tạm dừng.
- Cancel: Tạm dừng.
Lưu ý: Những nút lệnh này cũng sẽ được thiết kế tùy theo các dòng xe chứ không phải xe nào cũng được lập trình giống nhau.
Khi nắm được rõ các ký tự lệnh bạn chỉ cần thực hiện với những thao tác cơ bản theo các bước:
- Bước 1: Khởi động hệ thống: Nhấn nút ON hoặc Cruise Control để chạy hệ thống, khi đã được bật màn hình sau vô lăng sẽ báo.
- Bước 2: Cài đặt tốc độ: Sau khi bật hệ thống, người dùng tiến hành tăng/ giảm ga về tốc độ mong muốn duy trì sau đó nhấn SET. Hệ thống sẽ ghi nhớ duy trì tốc độ này và người lái có thể bỏ chân ra khỏi bàn đạp ga.
- Bước 3: Người dùng có thể tăng/ giảm vận tốc bằng nút SET+ hoặc SET-, mỗi bước sẽ lên xuống là 5km/h/.
- Bước 4: Tạm dừng: Trong trường hợp đạp phanh, đạp chân côn hệ thống sẽ tự dừng hoặc thao tác nút Cancel trên bảng điều khiển.
- Bước 5: kích hoạt khi tạm ngừng: Nếu muốn kích hoạt lại Cruise Control sau khi tạm dừng nhấn RES.
- Bước 6: Tắt hệ thống: Nhân nút OFF.
Những lưu ý khi sử dụng tính năng Cruise Control
Hệ thống chỉ kích hoạt ở vận tốc tối thiểu 45 – 50 km/h hoặc theo cài đặt của nhà sản xuất.
Mặc dù, việc sử dụng Cruise Control không cần phải đạp ga, nhưng vẫn phải giữ chân thường trực tránh đạp nhầm chân. Đồng thời vẫn phải tiếp tục theo dõi diễn biến hành trình.
Hạn chế hoặc không nên sử dụng hệ thống này trong điều kiện thời tiết không thuận lợi sẽ dễ dẫn đến việc xe mất lái, gây nguy hiểm.
Ngoài ra, với các loại xe sử dụng hệ thống Adaptive Cruise Control, dù có thể theo dõi và tự động điều chỉnh tăng/giảm tốc độ xe theo tốc độ xe phía trước. Nhưng người lái cũng không nên chủ quan mà vẫn nên chú ý quan sát phía trước để có thể xử lý kịp thời nếu xảy ra tình huống bất ngờ.
Tuyệt đối không sử dụng hệ thống Cruise Control tại những đoạn đường có mật độ giao thông cao trong thành phố
Khi sử dụng hệ thống phải có sự tập trung cao độ đến những phương tiện giao thông xung quanh
Không nên sử dụng hệ thống Cruise Control tại những con đường nhiều chướng ngại vật như bùn đất, hư hỏng…
Vì sao hệ thống Cruise Control hiếm khi được lái xe sử dụng tại Việt Nam?
Một thực tế là dù hệ thống Cruise Control System được trang bị sẵn trên xe thì nhiều người dùng ở Việt Nam cũng hiếm khi sử dụng tính năng này. Bởi lẽ, ở nước ta có lộ trình giao thông phức tạp cùng mật độ giao thông không ổn định.
Chưa dừng lại ở đó, nhiều cung đường còn có nhiều chướng ngại vật. Hơn hết là thời tiết thất thường. Điều này khiến xe dễ bị hư hại hay gặp nhiều sự cố khác nhau. Chính vì những lý do trên nên nhiều người Việt thường không dám dùng đến tính năng này.
Với những chia sẻ trên hy vọng giúp quý anh/ chị biết thêm được về cách sử dụng Cruise Control. Để tham khảo thêm về những thông tin chi tiết liên quan đến các tính năng, phụ kiện hoặc của xe ô tô quý độc giả hãy truy cập vào Website của Nghiencar.
